सीखे 200 से ज्यादा पर्यायवाची शब्द या समानार्थी शब्द | Paryayvachi Shabd

synonyms meaning in Hindi: ‘paryay’ का अर्थ है- ‘समान’ तथा ‘vachi’ का अर्थ है- ‘बोले जाने वाले’ अर्थात जिन शब्दों का अर्थ समान होता है, उन्हें ‘paryayvachi shabd‘ कहते हैं

दूसरे अर्थ में जिन शब्दों के अर्थ में समानता हो, उन्हें ‘पर्यायवाची शब्द‘ कहते है।

उदाहरण के लिए अजीब  को हम [ ‘अदभुत, अनोखा, विचित्र, विलक्षण’ ] इन सब नामो से भी बोल सकते है इसलिए यह सब अजीब शब्द के समानार्थी शब्द है अर्थात paryayvachi है।

paryayvachi shabd

Paryayvachi Shabd Kise Kahate Hain

synonyms meaning in hindi  समान अर्थ रखने वाले  शब्दों को ‘पर्यायवाची शब्द’ या समानार्थी शब्द भी कहते है।

जैसे- आभूषण, भूषण, विभूषण, गहना, जेवर।- इन सभी शब्दों का अर्थ है ‘अलंकार‘ ।
इस प्रकार ये सभी शब्द ‘अलंकार‘ के पर्यायवाची शब्द कहलायेंगे।

पर्यायवाची शब्द को ‘प्रतिशब्द’ भी कहते है। अर्थ की दृष्टि से शब्दों के अनेक रूप है; जैसे-  युग्म शब्द,  विपरीतार्थक शब्द,  शब्द,समोच्चरितप्राय शब्दपर्यायवाची, इत्यादि।

सभी तरह की समृद्ध भाषा में पर्यायवाची शब्द पाए जाते है। कोई भी भाषा जितनी ज्यादा समृद्ध होगी, उसमें पर्यायवाची शब्दों की संख्या उतनी ही ज्यादा होगी।

NOTE : यह बात ध्यान रखने की यह है कि इन सभी शब्दों में अर्थ की समानता होने के बावजूद भी इनके प्रयोग एक तरह के नहीं हो सकते है । ये शब्द अपने में इतने पूर्ण हैं कि एक ही शब्द का प्रयोग सभी स्थितियों में और सभी स्थलों पर फिट नहीं बैठता – कहीं कोई शब्द ठीक बैठता है और कहीं कोई। प्रत्येक शब्द की महत्ता विषय और स्थान के अनुसार होती है।

 

200+ Paryayvachi shabd

समानार्थी शब्द हिंदी 200 से ज्यादा

सबसे पहले हम 22 row  वाली टेबल कि मदद से उन सभी पर्यायवाची शब्द के बारे में अध्यन करेंगे जो सबसे महत्वपूर्ण है , तथा सबसे अधिक बार पूछे जाते है

Shabdparyayvachi shabd
suraj ka paryayvachi shabdरवि,  दिनकर, दिनेश,  तरणि, पतंग, आदित्य, सविता, हंस,
aag ka paryayvachi shabdपावक, अनल, अग्नि, बाड़व, वहि।
ped ka paryayvachi shabdतरु, द्रुम, वृक्ष, पादप, रुक्ष।
pani ka paryayvachi shabdजल,  सलिल, वारि, नीर, तोय, अम्बु, उदक,  पय, पेय।
kamal ka paryayvachi shabdनलिन, उत्पल, पुष्कर, वनज, कंज,नीरज, सरोज, जलज, 
phool ka paryayvachi shabdपुष्प, सुमन, कुसुम, गुल, प्रसून।
mata ka paryayvachi shabdअंबा, अम्बिका, अम्मा, जननी, धात्री, प्रसू।
man ka paryayvachi shabdचित्त, ह्रदय, दिल, अंतर, इच्छा, इरादा, विचार,
raja ka paryayvachi shabdभूपति, नरपति, नृप, महीप, राव, सम्राट, भूप, भूपाल,।
sher ka paryayvachi shabdमृगराज, व्याघ्र, मृगेन्द्र, केहरि, केशरी, वनराज, शार्दूल,।
nadi ka paryayvachi shabdशौवालिनी,निम्रगा, तटिनी, सरि, सारंग, तरंगिणी, दरिया,।
badal ka paryayvachi shabd मेघ, घन, जलद, वारिद, नीरद, सारंग, पयोद, पयोधर।
prithvi ka paryayvachi shabधरा, धरती, भू, इला, उर्वी, अवनि, मही, जमीन, भूमि।
sansar ka paryayvachi shabdजग, विश्व, जगत, लोक, दुनिया।
sharir ka paryayvachi shabdदेह, तनु, काया, कलेवर, वपु, गात्र, अंग, गात।
pakshi ka paryayvachi shabdखेचर,दविज, पतंग,पंछी, खग, परिन्दा, चिडिया,गगनचर,।
samudra ka paryayvachi shabdसागर,उदधि,नदीश,नीरनिधि,अर्णव,अब्धि,वारीश, जलधि,।
ghar ka paryayvachi shabdआलय,आवास, गृह,निलय,निवास,भवन,वास,शाला,सदन।
parvat ka paryayvachi shabdपहाड़, गिरि,अचल,भूमिधर, धरणीधर, धराधर, नग, भूधर,।
jungle ka paryayvachi shabdविपिन, कानन, वन, अरण्य, गहन, कांतार, बीहड़, विटप।
chandrama ka paryayvachi shabdचाँद, विधु, चन्द्र, शशि, कलाधर, निशाकर, मृगांक, सारंग,।

हमने ऊपर मुख्य पर्यायवाची शब्द का अध्ययन किया इसके बाद अब हम इसको सरल बनाने के लिए से शुरू होने वाले शब्द का पर्यायवाची 41 row वाली टेबल बनाकर अध्ययन करेंगे जो निचे है

अ से शुरू शब्द paryayvachi shabd
अनोखा अनुपम, अपूर्व, अतुल, अनूठा, अद्वितीय, अदभुत, अनन्य।
अँधेरा अंधकार तम, तिमिर, तमिस्र, , तमस, अंधियारा।
अंश अंग , अवयव, हिस्सा, भाग।
अपमान अनादर, अवज्ञा, अवहेलना, अवमानना, परिभव, तिरस्कार।
असमानता अंतर, भिन्नता, भेद, फर्क।
अंतरिक्ष खगोल, नभमंडल, गगनमंडल, आकाशमंडल।
अदृश्य गायब, लुप्त, ओझल, अदृश्य।
आंतरिक अंदर- भीतर , अंदरूनी, अभ्यंतर।
अनुमान अंदाज- अंदाजा, अटकल, कयास, ।
अंधा आँधरा, नेत्रहीन, दृष्टिहीन।
अकड़बाज ऐंठू, गर्वीला, घमंडी, अकड़ूखाँ, अहंकारी।
अक्ल प्रज्ञा, मेधा, मति, बुद्धि, विवेक।
अच्छा बढ़िया, बेहतर, भला, चोखा, उत्तम।
अनजान अजनबी, अपरिचित, नावाकिफ।
अनोखा अजीब- अदभुत, विचित्र, विलक्षण।
अचल अटल, अविचल, अडिग, स्थिर, ।
अतीत भूतकाल, विगत, गत, भूत।
अधीन मातहत, आश्रित, पराश्रित, परवश, परतंत्र।
अशिक्षित अनपढ़, निरक्षर, , अपढ़।
अमूल्य अनमोल , बहुमूल्य, बेशकीमती।
अन्न अनाज- , गल्ला, नाज, खाद्यान्न।
अनाड़ी अकुशल, अनभिज्ञ, अपटु।
अत्यावश्यक अनिवार्य , अपरिहार्य, अवश्यंभावी, परमावश्यक।
अनाथ तीम, लावारिस, बेसहारा, अनाश्रित।
अनुज छोटा भाई, अनुभ्राता, अवरज, कनिष्ठ।
अनुमोदन अनुमति, इजाजत, सहमति, स्वीकृति, ।
अशुद्ध अपवित्र , नापाक, अस्वच्छ, दूषित।
अफवाह गप्प, किंवदंती, जनश्रुति, जनप्रवाद।
असभ्य अभद्र , अविनीत, अकुलीन, अशिष्ट।
अभिवादन अभिनंदन, स्वागत, सत्कार, आवभगत, ।
असंस्कृत असभ्य, गँवार, , उजड्ड।
अँगना आँगन , अजिरा, प्राङ्गण।
अखाड़ा आश्रम, कुटी, स्तर, विहार, मठ, संघ, ।
अश्रु आंसू- नेत्रजल, नयनजल, चक्षुजल, ।
अँगना आँगन- , अजिरा, प्राङ्गण।
अतिथि आगंतुक- मेहमान, , अभ्यागत।
अध्यापक आचार्य, शिक्षक, , प्राध्यापक, गुरु।
अनुमति इजाजत- स्वीकृति, मंजूरी, ।
अचानक औचक , यकायक, सहसा।
अस्पताल औषधालय, चिकित्सालय, दवाखाना, ।

 

ऊपर वाली टेबल में हमने से शुरू होने वाले पर्यायवाची को पढ़ा अब हम निचे वाली टेबल में से शुरू होने वाले शब्दों के पर्यायवाची शब्द का अध्यन करेंगे

आभूषणअलंकार, आभूषण, भूषण, विभूषण, गहना, जेवर।
आसमानअंबर, आकाश, गगन, फलक, नभ।
आँखअक्षि, नैन, अम्बक, नयन, नेत्र, चक्षु, दृष्टि, अक्षि।
आमोदआनंद, हर्ष, सुख, मोद, प्रसन्नता, आह्राद, प्रमोद, उल्लास।
आमरसाल, आम्र, मादक, अमृतफल,सहकार,सहुकार।
आत्माजीव, देव, चैतन्य, चेतनतत्तव, अंतःकरण।
आरसीआईना- दर्पण, , शीशा।
आक्रोश क्रोध, रोष, कोप, रिष, खीझ।
आचरणचाल-चलन, बर्ताव, व्यवहार, चरित्र।
आजादीस्वाधीनता, स्वतंत्रता, मुक्ति।
आदेशआज्ञा- हुक्म, फरमान, ।
आयुउम्र,वय, जीवनकाल।
आईनाआरसी- दर्पण, , मुकुर, शीशा।
आशिषआशीर्वाद- शुभकामना, आशीष, , दुआ।

ऊपर वाली टेबल में हमने से शुरू होने वाले शब्दों के paryayvachi का अध्यन किया अब हम निचे वली टेबल में और से शुरू होने वाले शब्दों का अध्यन करेंगे

इंसानआदमी, मानव, मनुष्य, मनुज, मानुष, ।
इज्जतआबरू- सम्मान, प्रतिष्ठा, ।
इच्छाअभिलाषा, अभिप्राय, चाह, कामना, लालसा, आकांक्षा,।
इंसाफन्याय, फैसला, अद्ल।
इनामपुरस्कार, पारितोषिक, बख्शीश।
इलजामआरोप, लांछन, दोषारोपण, अभियोग।
इक्षुईख, गन्ना, ऊख, ।
ईमानदारीसच्चा, सत्यपरायण, नेकनीयत, सत्यनिष्ठ।
ईर्ष्याविद्वेष, जलन, कुढ़न, ढाह।

ऊपर वाली टेबल में हमने ( इ ) तथा ( ई ) से शुरू होने वाले शब्दों के paryayvachi का अध्यन किया अब हम निचे वली टेबल में उ और ऊ से शुरू होने वाले शब्दों का अध्यन करेंगे

उच्चऊँचा- तुंग, , बुलंद, गगनस्पर्शी।
उचितठीक, मुनासिब, वाज़िब, समुचित, योग्य।
उद्दंडउच्छृंखल- , अक्खड़, आवारा, अंडबंड, निरकुंश, मनमर्जी, स्वेच्छाचारी।
उज्ज्वलउजला- , श्वेत, सफ़ेद, धवल।
उन्नतिउत्कष- समृद्धि, , प्रगति, प्रशंसा, बढ़ती, उठान।
उदयउत्पति- उद्गम, पैदाइश, जन्म, उद्भव, सृष्टि, आविर्भाव, ।
उत्तमउत्कृष्ट- , उन्नत, श्रेष्ठ, अच्छा, बढ़िया, उम्दा।
उद्धारमुक्ति, छुटकारा, निस्तार, रिहाई।
उपाययुक्ति, साधन, तरकीब, तदबीर, यत्न, प्रयत्न।
उत्कर्षउत्थान, प्रगति, उन्नयन।
उमंगउत्साह- , जोश, उछाह।
उदारफ़राख़दिल, क्षीरनिधि, दरियादिल, दानशील, दानी।
उदाहरणमिसाल, नजीर, दृष्टांत।
उपकारभेंट, नजराना, तोहफा।
उल्लूउलूक, चुगद, खूसट, कौशिक, घुग्घू।
उषासुबह, भोर, भिनसार, अलस्सुबह, ब्रह्ममुहूर्त।
उपहासपरिहास, मजाक, खिल्ली।
उपद्रवऊधम- , उत्पात, धूम, हुल्लड़, हुड़दंग, धमाचौकड़ी।
ऊँटकरभ, उष्ट्र, लंबोष्ठ, साँड़िया।
ऊसरअनुपजाऊ, बंजर, अनुर्वर, वंध्य।
ऊखलओखली, उलूखल, कूँडी।

ऊपर वाली टेबल में हमने उ तथा ऊ से शुरू होने वाले शब्दों के paryayvachi का अध्यन किया अब हम निचे वली टेबल में (ऋ) से शुरू होने वाले शब्दों का अध्यन करेंगे

ऋणकर्ज, कर्जा, उधार, उधारी।
ऋतुराजबहार, मधुमास, वसंत, ऋतुपति, मधुऋतु।
ऋषभवृष, वृषभ, बैल, पुंगव, बलीवर्द ।

ऊपर वाली टेबल में हमने ऋ से शुरू होने वाले शब्दों के paryayvachi का अध्यन किया अब हम निचे वली टेबल में ए और ऐ से शुरू होने वाले शब्दों का अध्यन करेंगे

एहसानकृपा, अनुग्रह, उपकार।
एतबारभरोसा-विश्वास, यकीन,।
एषणाआकांक्षा, कामना, अभिलाषा, हसरत।
ऐंठकड़, दंभ, हेकड़ी, ठसक।
ऐहिकसांसारिक, लौकिक, दुनियावी।
एकताऐक्य- एकत्व, एका, , मेल।
ऐश्वर्यसमृद्धि, विभूति।

ऊपर वाली टेबल में हमने ए तथा ऐ से शुरू होने वाले शब्दों के paryayvachi का अध्यन किया अब हम निचे वली टेबल में ओ और औ से शुरू होने वाले शब्दों का अध्यन करेंगे

ओष्ठओंठ , अधर, लब, होठ।
ओहार-आवरण, परदा, आच्छादन।
ओलाहिमगुलिका, उपल, करका, हिमोपल।
औचित्यउपयुक्तता, तर्कसंगति, तर्कसंगतता।
औलाद- संतान, संतति, आसऔलाद, बाल-बच्चे।

क से घ तक से शुरू होने वाले शब्द

अब हम अपनी आसानी के लिए के से घ तक से शुरू होने वाले शब्दों का निचे टेबल कि मदद से पर्यायवाची बनाएंगे

कहानीगाथा- कथा, , किस्सा, दास्तान।
किस्मतविधि, नियति, भाग्य।
कबूतरकपोत, रक्तलोचन, पारावत, कलरव, हारिल।
किताबपोथी, ग्रन्थ, पुस्तक।
किसानकृषक, हलधर, खेतिहर, अन्नदाता।
कानकर्ण, श्रुति, श्रुतिपटल, श्रवण, श्रोत, श्रुतिपुट।
कोयलकोकिला, पिक, सारिका, वनप्रिया।
कुत्ताश्वा, श्रवान, कुक्कुर। शुनक, सरमेव।
कौआकाक- , वायस, काग, करठ, पिशुन।
खतागुनाह- अपराध, कसूर, , दोष।
खंभखंभा- स्तूप, स्तम्भ, ।
खटमलमत्कुण, खटकीट, खटकीड़ा।
खरगोशशशक, शशा, खरहा।
खादिमनौकर, चाकर, भृत्य, अनुचर।
खौफडर, भय, दहशत, भीति।
खूनरक्त, लहू, शोणित, रुधिर।
गधाखर- , गर्दभ, खोता, रासभ, वैशाखनंदन।
गुफाकंदरा- , खोह, विवर, गुहा।
गरीबकंगाल- निर्धन, , रंक, धनहीन।
गर्दनकण्ठ, ग्रीवा, , गला, शिरोधरा।
गजहाथी, हस्ती, मतंग, कूम्भा, मदकल ।
गँवारअशिष्ट, असभ्य, उजड्ड।
ग्रामवासीग्रामीण- ग्राम्य, देहाती।
घड़ाघट- , कलश, कुम्भ, निप।
घीघृत, नवनीत।
घोटालाघपला- गड़बड़ी, गोलमाल, ।

च से झ तक के से शुरू होने वाले शब्द

अब हम च से झ तक से शुरू होने वाले शब्दों का निचे टेबल कि मदद से पर्यायवाची बनाएंगे

चोरतस्कर, दस्यु, रजनीचर, मोषक, कुम्भिल, खनक, साहसिक।
चन्द्रिकाचाँदनी- , कौमुदी, ज्योत्स्ना, चन्द्रमरीचि, उजियारी, चन्द्रप्रभा, जुन्हाई।
चाँदीरजत, सौध, रूपा, रूपक, रौप्य, चन्द्रहास।
चालाकचंट- , घाघ, काइयाँ।
चमारचर्मकार- मोची, , पादुकाकार।
चेहराशक्ल, आनन, खड़ा।
चावलतंदुल, धान, भात।
छाताछतरी- छत्र, , छत्ता।
छँटाईछँटनी- कटौती, , काट-छाँट।
छलावाछल- दगा, ठगी, फरेब, ।
जबानजीभ- रसना, रसज्ञा, जिह्वा, रसिका, वाणी, वाचा, ।
जहाजपोत, जलयान।
जँवाईजमाई- दामाद, जामाता, ।
जीतजय- , फतह, विजय।
जवानतरुण, युवक, नौजवान, नौजवाँ, युवा।
जीवनजिंदगी- जिंदगानी, , हयात।
जहरकालकूट- , विष, गरल, हलाहल।
झण्डाध्वजा, पताका, केतु।
झिल्लीझींगुर- घुरघुरा, जंजीरा, झिल्लिका।
झूठअसत्य, अनृत।
झगड़ाटंटा- , लफ़ड़ा, पचड़ा, झंझट।

ट से ढ तक के से शुरू होने वाले शब्द

अब हम च से झ तक से शुरू होने वाले शब्दों का निचे टेबल कि मदद से पर्यायवाची बनाएंगे

टोटकाटोना- , जादू, यंत्रमंत्र, लटका।
टहनीडाल- डाली, , वृंत, शाखा।
ठठरीढाँचा- पंजर, ।
ठगछली, छलिया, फ़रेबी, वंचक, धूर्त, धोखेबाज।
ठाँवस्थान, जगह, ठिकाना।
ठठरीकंकाल, अस्थि,पंजर, ।
ठट्ठाठठोली, मजाक, परिहास , ठिठोली, दिल्लगी।
ठलुआठाली, बेरोजगार, बेकार।
ठोड़ीठुड्डी- ठुड्डी, हनु, चिबुक, ।
डरपोककायर- कापुरुष, , बुजदिल।
डालीटहनी- डाल, , वृंत, उपशाखा, प्रशाखा।
डाँसडंस- मच्छर, मस, , मच्छड़।
डकैतडाकू- दस्यु, लुटेरा, , बटमार, राहजन।
डोलाडोली- पालकी, मियाना।
ढंगढब- , रीति, तरीका, ढर्रा।
ढँढोराढिंढोरा- मुनादी, , डुगडुगी, डौंड़ी।
ढोंगबाजीढोंग- पाखंड, प्रपंच, आडम्बर, ।
ढोलकढोल- ढोलकी, , पटह, प्रणव।
ढेरथाक- , समूह।

त से न तक के से शुरू होने वाले शब्द

अब हम त से न तक से शुरू होने वाले शब्दों का निचे टेबल कि मदद से पर्यायवाची बनाएंगे

तकलीफकष्ट- , पीड़ा, वेदना, दुःख।
तालाबजलाशय- , तलैया, ताल, पोखर, सरोवर।
तूफानझंझा- अंधड़, आँधी, बवंडर, झंझावत, ।
तोतासुग्गा, शुक, सुआ, कीर, रक्ततुण्ड, दाड़िमप्रिय।
तलवारअसि, कृपाण, करवाल, खड्ग, शमशीर चन्द्रहास।
तूणीरतरकस- तूण, , त्रोण, निषंग, इषुधी।
तंगहालतंगदस्त, फटेहाल, निर्धन।
तीरतट, कगार, किनारा, कूल, साहिल।
तराजूतुला- , काँटा, धर्मकाँटा।
तमाचाथप्पड़- , झापड़।
ताकतदम- , बल, शक्ति, दमखम।
तनदेह- काया, , शरीर, वपु, गात।
थकानथकावट, श्रांति, क्लांति।
थवईराज, राजगीर, मिस्त्री, राजमिस्त्री।
थोथासारहीन, खोखला, खाली।
थूथनथोबड़ा- मुखड़ा, मुँह, ।
दरबानप्रहरी- द्वारपाल, पहरेदार, प्रतिहारी, , चौकीदार।
दुग्धदूध- , दोहज, पीयूष, क्षीर, पय, गौरस, स्तन्य
दुनियाखलक- , जगत, जग, विश्व, जहान।
दागटीका- तिलक, चिह्न, , धब्बा।
दौलतद्रव्य- धन, वित्त, सम्पदा, विभूति, , सम्पत्ति।
दहीदधि- , गोरस, मट्ठा, तक्र।
दिवसदिन- , याम, दिवा, वार, प्रमान, वासर, अह्न।
दीयादीपक- दीप, , प्रदीप।
दाँतदशन, रदन, रद, द्विज, दन्त, मुखखुर।
दानीदरियादिल- उदार, , दानशील, फ़राख़दिल।
दादापितामह, बाबा, आजा।
दुष्टदुर्जन- , खल, शठ, असज्जन।
दुष्कालदुर्भिक्ष- अकाल, दुकाल, , सूखा।
दुष्प्राप्यदुर्लभ- अलभ्य, , अप्राप्य।
दुश्मनरिपु, वैरी, अरि, शत्रु, बैरी।
देशीदेशज- देशजात, देशीय, , मुल्की, वतनी।
धोखेबाजछली- छलिया, कपटी, ।
धक्काठेस- चोट, आघात,।
धरोहरथाती,जमापूँजी, , अमानत।
धनदौलत, संपत्ति, सम्पदा, वित्त।
धनुषधनु- , पिनाक, शरासन, कोदंड, कमान, धनुही।
धैर्यधीरज- सब्र, संतोष, तसल्ली, , दिलासा।
निजातछुटकारा- मुक्ति, रिहाई, ।
नौकरटहलुआ- , सेवक, खिदमतगार।
नदीतनूजा, सरित,आपगा, निम्रगा,
नावनौका- , तरिणी, जलयान, जलपात्र, तरी, बेड़ा, डोंगी, तरी, पतंग।
नरजन, मानव, मनुष्य, पुरुष, मर्त्य, मनुज।
नीड़नशेमन- होंसला, आशियाना, ।
नाईनाऊ- हज्जाम, हजाम, क्षौरकार, , नाऊठाकुर।
नपुंसकनामर्द- क्लीव, , पुंसत्वहीन।
निर्दयीनिष्ठुर- , निर्मम, संगदिल, क्रूर, कठोर।
निमंत्रणन्यौता- , आमंत्रण, बुलावा।

प से म तक के से शुरू होने वाले शब्द

अब हम त से न तक से शुरू होने वाले शब्दों का निचे टेबल कि मदद से पर्यायवाची बनाएंगे

पक्षीखग- , द्विज, विहग, नभचर, अण्डज, शकुनि, पखेरू।
पतिखाविंद- , मियाँ, भर्तार, बालम, साजन, सैयाँ।
पैरचरण- पद, पग, पाँव, , पाद।
पहरेदारचौकीदार- प्रहरी, , रखवाला।
पानीसलिल, वारि, नीर, तोय, अम्बु, उदक, पय, पेय।
पिताजनक- तात, बाप, , बप्पा, बापू, वालिद।
पापीदुष्ट- , नीच, दुर्जन, अधम, खल, पामर।
पहलवानीदंगल- कुश्ती, मल्लयुद्ध, , बाहुयुद्ध।
पत्नीदारा- बीवी, , अर्धांगिनी, वामांगिनी, गृहणी।
पहाड़धराधर- पर्वत, , शैल, मेरु, महीधर, भूधर।
प्रकाशनूर- आभा, आलोक, कांति, तेज, ।
परिवारकुटुंब, कुनबा, खानदान, घराना।
पादपपेड़- तरु, द्रुम, वृक्ष, , रुक्ष।
पाँखपंख- डैना, पक्ष, पर, पखौटा, ।
पत्तीपत्ता- , पात, पाती, पल्लव, पर्ण।
परिणामपरिणति- नतीजा, अंजाम, फल, ।
पेजपृष्ठ- , वर्क, सफहा, सफा, पन्ना।
फटकारनिंदा- दोषारोपण, , बुराई, भर्त्सना।
फीकानीरस- , बेरस, बेजायका, अस्वाद।
फेरबदलपरिवर्तन- बदलाव, हेरफेर, तबदीली, ।
बरसातचौमासा- वर्षाकाल, वर्षाऋतु, ।
बकरीछेरी- , छागी, अजा।
बुजुर्गीजईफी- वृद्धावस्था, बुढ़ापा, ।
बेटीजाई- , कन्या, पुत्री, लड़की।
बिल्कुलमुनासिब- ठीक- उपयुक्त, उचित, ।
बुराईदुर्गुण- अवगुण, ऐब, , खामी।
बुद्धिधी- अक्ल, दिमाग, , मति, प्रज्ञा, मेधा, विवेक।
बहुलबहुत- अनेक, अतीव, अति, भूरि, बहु, प्रचुर,
बादलमेघ, घन, जलधर, जलद, वारिद, नीरद, सारंग, पयोद, पयोधर।
बालुकाबालू- रेत, , सैकत।
बाग़बगीचा- , वाटिका, उपवन, उद्यान, फुलवारी, बगिया।
बाँकाबंकिम- , तिरछा, वक्र, बंक, आड़ा।
बंजरअनुपजाऊ, अनुर्वर, ऊसर।
बंदीगृहकारागृह, कारागार, कारावास, कैदखाना, जेल।
बंसुरीबाँसुरी- वेणु, बंशी, मुरली, ।
बुजुर्गबुड्ढा- बूढ़ा, , वृद्ध, जईफ, वयोवृद्ध।
भलाईकल्याण- , परहित, उपकार, भला।
भोजनखाना- भोज्य सामग्री, खाद्यय वस्तु, आहार, ।
भूमिथल- स्थान, स्थल, , जगह।
भावदर- , मूल्य, रेट, कीमत।
भरोसायकीन, विश्वास, ऐतबार, अक़ीदा, आश्वास।
भविष्यतकालभविष्य- भावी, अनागत, , मुस्तकबिल, भविष्यद।
भुजभुजा- , बाहु, बाँह, बाजू।
भिन्नताभेद- फर्क, अंतर, , विषमता।
मगरमच्छग्राह- , घड़ियाल, मगर, झषराज।
मेंढकदादुर- , मंडूक, भेक।
मृतदिवंगत , मरहूम, परलोकवासी।
मुश्किलदुष्कर- कठिन, दुसाध्य, दूभर, ।
महिलानारी- स्त्री, वनिता, , मानवी।
मुसाफिरपथिक- राही, राहगीर, यात्री, बटोही, , पंथी।
मदरसापाठशाला- स्कूल, विद्यापीठ, विद्यालय, ।
महारानीबेगम- , रानी, राज्ञी, राजमहिषी।
माथाभाल- मस्तक, पेशानी, , ललाट।
मत्स्यमछली- मीन, , झख, झष, जलजीवन, शफरी, मकर।
मोरकेक, कलापी, नीलकंठ, शिखावल, सारंग, ध्वजी, शिखी, मयूर,
माँमाता- जननी, , अंबा, जनयत्री, अम्मा।
मूर्खगँवार, अल्पमति, अज्ञानी, अपढ़, जड़।
मुर्गातमचूक, अरुणशिखा, ताम्रचूड़, कुक्कुट।

 conclusion

प्रिय दोस्तों , मै उम्मीद  करता हूँ की आपको हमारी पोस्ट “ paryayvachi shabd ” जरूर पसंद आयी  होंगी । hindi केटेगरी मे हम हिंदीं के सभी टॉपिक को कवर करने की कौशिश करते हैँ इसलिए अगर आपको यह पोस्ट कुछ हद तक भी फायदेमंद  लगी  हो तो इसे अपने दोस्तों के साथ शेयर करे। मै  हमेशा यही कौशिश करता हू  की “अपने readers को पोस्ट  की संपूर्ण जानकारी आसान और विस्तृत रूप में प्रदान  कर सकूँ । यदि आपको और अधिक जानकारी की आवश्यकता है तो आप यहा क्लिक कर पढ़ सकते है अगर आपको कोई भी उलझन हो तो निचे कमेंट कर सूचित करें, आपको तुरंत सही और सटीक सुचना आपके इच्छित विषय से सम्बंधित दी जाएगी. यदि आप हमसे सम्पर्क करना चाहते है या आपके पास कोई सुझाव है तो आप हमसे ईमेल के जरिये संपर्क   कर सकते है । हम आपके सुझाव का इंतजार रहेगा, शुक्रिया 😊

Leave a Comment